Wat zijn mineralen?
Mineralen (ook wel vitale stoffen genoemd) zijn niet-organische essentiële stoffen die het lichaam niet zelf kan aanmaken. Daarom moeten ze via voedsel worden opgenomen. Door hun anorganische aard zijn mineralen veel stabieler dan vitamines. Dit betekent dat ze niet verloren gaan, zelfs niet wanneer ze worden blootgesteld aan licht en intense hitte.
Ongeveer 3-5% van ons lichaam bestaat uit mineralen
Welke mineralen zijn er?
Mineralen worden grofweg ingedeeld in twee groepen. Bulkelementen en sporenelementen.
Bulkelementen zijn stoffen die in grote concentraties in het lichaam voorkomen, vaak enkele mg per kg lichaamsgewicht. Hieronder vallen de elementen chloor, calcium, kalium, magnesium, natrium (ook bekend als keukenzout), zwavel en fosfor.
Sporenelementen zijn stoffen die slechts in kleine hoeveelheden aanwezig zijn in het organisme. Tot deze groep behoren de elementen jodium, zink, fluor, kobalt, ijzer, koper, mangaan, silicium, selenium en molybdeen. Daarnaast zijn andere micro-elementen zoals chroom, broom, nikkel en lithium waarschijnlijk ook van vitaal belang voor de mens. Hun precieze functie is echter nog niet bekend.
Welke functie hebben mineralen in het lichaam?
Mineralen in het algemeen zijn essentieel voor tal van lichaamsfuncties. Zonder de inname van deze stoffen zou de mens niet kunnen leven. De taken van de afzonderlijke mineralen en sporenelementen zijn heel verschillend. Ze dienen als bouwstenen voor cellen, spieren, het zenuwstelsel en botten.
- Magnesium en calcium zijn bouwstenen voor botten en tanden
- Zink ondersteunt de hormoonproductie en stofwisseling
- Koper ondersteunt het immuunsysteem
- Kalium helpt de waterhuishouding te reguleren
Hoeveel mineralen heeft het lichaam nodig?
De Duitse voedingsvereniging(DGE) heeft haar eigen aanbevelingen opgesteld op basis van de huidige EU-regelgeving. Het uitgangspunt is altijd een referentiehoeveelheid voor de dagelijkse behoefte van een gezonde volwassene.
Granen en groenten bevatten veel mineralen die essentieel zijn voor de groei van planten.
De volgende tabel geeft de huidige waarden van de EU-verordening weer 1169/2011 opnieuw. Let op de eenheid, die varieert tussen mg en ug.
- Kalium (mg) 2 000
- Chloor (mg) 800
- Calcium (mg) 800
- Fosfor (mg) 700
- Magnesium (mg) 375
- IJzer (mg) 14
- Zink (mg) 10
- Koper (mg) 1
- Mangaan (mg) 2
- Fluoride (mg) 3,5
- Selenium (μg) 55
- Chroom (μg) 40
- Molybdeen (μg) 50
- Jodium (μg) 150
Voor sommige vitale stoffen zijn er speciale instructies die gelden voor bepaalde levensfasen, zoals zwangerschap en borstvoeding. De inname-aanbevelingen voor de afzonderlijke mineralen voor een gezonde volwassene zijn hieronder samengevat.
De ontdekking van mineralen en hun belang, een kijkje in de geschiedenis
Keukenzout werd in 1807 ontdekt door de scheikundige Davy, die de stof zijn naam gaf als verwijzing naar het Egyptische woord "neter". Neter betekent gewoon zout. Keukenzout heeft verschillende functies in het menselijk organisme en is onder andere essentieel voor de regulatie van osmose, voor celmembranen en voor de overdracht van prikkels. Het is ook een structureel bestanddeel van enzymen.
Dezelfde chemicus ontdekte kalium en keukenzout. Kalium is belangrijk voor een constante bloeddruk en een gezond zenuw- en spierstelsel. Natrium en kalium zijn antagonisten en zorgen voor osmotische druk in een regelkring.
Magnesium heeft zijn naam uit het Grieks. Vertaald betekent magnesium "magnetische steen". Het bulkelement is essentieel voor een goed functionerende energiestofwisseling. Magnesium is ook belangrijk voor gezonde tanden, botten en een goed functionerend zenuwstelsel.
In de 17e eeuw ontdekte de Duitse alchemist Henning Brand een ander macro-element: fosfor. Fosfor betekent zoiets als "lichtdragend". De naam past bij het verhaal van de ontdekking van de stof. Brand isoleerde het lichtgevende mineraal uit urine. Fosfor is belangrijk voor gezonde tanden en botten. Het draagt ook bij aan een goed functionerend energiemetabolisme en is belangrijk voor de werking van celmembranen.
Jodium werd in 1811 ontdekt door de Franse scheikundeprofessor Bernhard Courtois. Hij experimenteerde met loog toen hij het element ontdekte. Jodium is vooral belangrijk voor de schildklier. Zonder dit micro-element kan de schildklier niet goed functioneren en werkt het hormoon niet. Jodium is ook belangrijk voor de energiestofwisseling en een gezonde huid.
Het spoorelement ijzer werd 7000 jaar geleden in het oude Egypte gebruikt om gereedschap te maken. De naam betekent "sterk". In het menselijk organisme is ijzer essentieel voor het transport van zuurstof, omdat het de aanzet geeft tot de vorming van rode bloedcellen en hemoglobine. Deze bloedcellen zijn verantwoordelijk voor het transport van zuurstof. Het draagt ook bij aan een normaal energiemetabolisme en een optimaal concentratievermogen.
Zuiver zink werd in 1746 beschreven door de scheikundige Andreas Marggraf. Het mineraal is essentieel voor de stofwisseling van alle macronutriënten. Macronutriënten zijn onder andere eiwitten, koolhydraten en vetten. Het is ook nodig voor de stofwisseling van vitamine A. Het mineraal is ook belangrijk voor een gezonde huid, haar en nagels.
Bronnen
VERORDENING (EU) Nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten.
Duitse Vereniging voor Voeding (DGE)
Federaal Instituut voor Risicobeoordeling (2020): Mineralen
IST Studieninstitut - Sportvoedingsadviseur - Studiedocumenten
BSA Academie - Fitnesstrainer B-licentie - Studiemateriaal
https://www.eucell.de/ernaehrung/ernaehrungslexikon/mineralstoffe