Wat zijn mineralen?
Mineralen (ook algemeen aangeduid als vitale stoffen) zijn niet-organische essentiële stoffen die het lichaam niet zelf kan aanmaken. Daarom moeten ze via de voeding worden opgenomen. Mineralen zijn vanwege hun anorganische karakter aanzienlijk stabieler dan vitamines. Dit betekent dat ze ook onder invloed van licht en hoge temperaturen niet verloren gaan.
Ongeveer 3-5% van ons lichaam bestaat uit mineralen.
Welke mineralen zijn er?
De indeling van mineralen gebeurt grofweg in twee groepen. Hoofdelementen en spoorelementen.
Mengenelementen zijn stoffen die in grotere concentraties in het lichaam voorkomen, vaak liggen deze bij meerdere mg per kg lichaamsgewicht. Dit omvat de elementen chloor, calcium, kalium, magnesium, natrium (ook wel keukenzout genoemd), zwavel en fosfor.
Sp trace elements zijn stoffen die slechts in kleine hoeveelheden in het organisme aanwezig zijn. Tot deze groep behoren onder andere de elementen jodium, zink, fluor, kobalt, ijzer, koper, mangaan, silicium, selenium en molybdeen. Daarnaast zijn vermoedelijk ook andere micro-elementen zoals chroom, broom, nikkel en lithium van levensbelang voor de mens. De functie ervan is echter tot op heden niet precies bekend.
Welke functie hebben mineralen in het lichaam?
Mineralen in het algemeen zijn essentieel voor talrijke lichaamsfuncties. Zonder de opname van deze stoffen zou de mens niet kunnen leven. De taken van de verschillende mineralen en sporenelementen zijn daarbij zeer verschillend. Ze dienen als bouwstenen voor cellen, spieren, het zenuwstelsel en de botten.
- Magnesium en calcium zijn bouwstenen voor botten en tanden.
- Zink ondersteunt de hormoonvorming en stofwisseling
- Koper ondersteunt het immuunsysteem
- Kalium helpt de waterhuishouding te reguleren
Hoeveel mineralen heeft het lichaam nodig?
De Duitse Vereniging voor Voeding (DGE) heeft eigen aanbevelingen opgesteld die zijn gebaseerd op de huidige EU-verordeningen. De uitgangsbasis is altijd een referentiehoeveelheid voor de dagelijkse behoefte van een gezonde volwassene.
Granen en groenten bevatten veel mineralen, ze zijn essentieel voor de plantengroei.
De onderstaande tabel weerspiegelt de actuele waarden van de EU-verordening 1169/2011 weer. Let alstublieft op de eenheid, deze varieert tussen mg en µg.
- Kalium (mg) 2 000
- Chloor (mg) 800
- Kalium (mg) 800
- Fosfor (mg) 700
- Magnesium (mg) 375
- IJzer (mg) 14
- Zink (mg) 10
- Koper (mg) 1
- Mangaan (mg) 2
- Fluor (mg) 3,5
- Selenium (μg) 55
- Chroom (μg) 40
- Molybdeen (μg) 50
- Jodium (μg) 150
Voor sommige voedingsstoffen zijn er speciale aanwijzingen die gelden voor bepaalde levensfasen, zoals zwangerschap en borstvoeding. Hieronder worden de inname-aanbevelingen van de verschillende mineralen voor een gezonde volwassene benadrukt.
De ontdekking van mineralen en hun betekenis, een blik door de geschiedenis
Keukenzout werd in 1807 ontdekt door de chemicus Davy, die de stof, in navolging van het Egyptische woord "neter", zijn naam gaf. Neter betekent keukenzout. Keukenzout heeft verschillende taken in het menselijk organisme en is onder andere essentieel voor de regulatie van osmose, voor celmembranen en voor de prikkeloverdracht. Verder is het een structureel bestanddeel van enzymen.
Dezelfde chemicus ontdekte naast keukenzout ook kalium. Kalium is belangrijk voor een constante bloeddruk en een gezond zenuw- en spierstelsel. Natrium en kalium zijn antagonisten en zorgen in een regelkring voor de osmotische druk.
Magnesium heeft zijn naam uit het Grieks gekregen. Vertaald betekent magnesium "magnetiet". Dit spoorelement is essentieel voor een goed functionerende energiehuishouding. Verder is magnesium belangrijk voor gezonde tanden, botten en een goed functionerend zenuwstelsel.
In de 17e eeuw ontdekte de Duitse alchemist Henning Brand een ander macro-element: fosfor. Fosfor betekent zoveel als "lichtdragend". De naam past bij het ontdekverhaal van de stof. Brand isoleerde het gloeiende mineraal destijds uit urine. Fosfor is belangrijk voor gezonde tanden en botten. Daarnaast draagt het bij aan een goed functionerende energiehuishouding en is het van belang voor de functie van de celmembraan.
Jodium werd in 1811 ontdekt door de Franse chemieprofessor Bernhard Courtois. Hij experimenteerde met loog, waarbij hij op het element attent werd. Jodium is vooral belangrijk voor de schildklier. Zonder dit micro-element kan deze niet goed functioneren, de hormonale werking blijft uit. Daarnaast is jodium belangrijk voor de energiestofwisseling en een gezonde huid.
Het spoorelement ijzer werd al 7000 jaar geleden in het oude Egypte gebruikt voor de vervaardiging van gereedschappen. Zijn naam betekent "krachtig". In het menselijk lichaam is ijzer essentieel voor het transport van zuurstof, omdat het de vorming van rode bloedcellen en hemoglobine initieert. Deze bloedcellen zijn verantwoordelijk voor het transport van zuurstof. Bovendien draagt het bij aan een normaal energiemetabolisme en aan een optimale concentratie.
Rein zink werd in 1746 door de chemicus Andreas Marggraf geïsoleerd. Het mineraal is essentieel voor de stofwisseling van alle macronutriënten. Tot de macronutriënten behoren eiwitten, koolhydraten en vetten. Daarnaast is het nodig voor de stofwisseling van vitamine A. Bovendien is het mineraal belangrijk voor gezonde huid, haar en nagels.
Bronnen
VERORDENING (EU) Nr. 1169/2011 betreffende de informatie aan consumenten over levensmiddelen
Duitse Vereniging voor Voeding (DGE)
Bundesinstitut für Risikobewertung (2020): Mineralstoffen
IST Studieninstituut - Sportvoedingsadviseur - Studiedocumenten
BSA Aademie - Fitness Trainer B Licentie - Studiedocumenten
https://www.eucell.de/ernaehrung/ernaehrungslexikon/mineralstoffe